Vergi Matrahı Nedir?

Vergi Matrahı

Vergi borcunun hesaplanabilmesi için kullanılan değere vergi matrahı denir. Matrah vergi borcunu hesaplayabilmek için vergi konusunun ölçülebildiği büyüklüktür.
Matrah Belirleme Kıstasları
– Spesifik Vergileme
Spesifik vergiden söz edebilmek için vergi matrahının teknik veya fiziki ölçülebilir olması gerekmektedir yani rakam, uzunluk, ağırlık vb. miktarlardan hesaplanabilir.

– Advalorem Vergileme (Değer Esasına Dayalı)
Katma değer vergi, Kurumlar vergisi, Gelir vergisi bu uygulanan asıl vergi türleri Advalorem vergileme türüdür. Parasal değer üzerinden hesaplanan vergidir.

Vergi Matrahının Tespitinde Kullanılan Usuller

Beyan Usulü: Mükellef ya da vergi sorumlusu vergi matrahını kanunda belirtilen esaslara göre saptayarak vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir. Vergi dairesi beyanname ile bildirilen matrahın doğruluğunu denetlemekle yetinmektedir.

Karineler (Dış Göstergeler) Usulü: Değeri belli olan ile değeri belli olmaya varlığı belirlemek için kullanılan yöntemdir. Bu usulde mükellefin gelir ve servetinin ölçüsü olarak bazı dış belirtilerden yararlanılır. Örneğin, işçi sayısı, makine ve alet sayısı ise mükellefin vergi ödeme gücü belirlenir. Adaletsiz ve verimsiz bir usuldür.

İdarece Takdir Usulü: Vergi matrahı vergi idaresince tek taraflı olarak saptanmaktadır. Takdir komisyonları Vergi Usul Kanununun öngördüğü hallerde ve belirttiği prosedüre göre matrahı saptamaktadır.

Götürü Usul: Bu usulde de matrah idarece saptanmaktadır. Her mükellef için ayrı ayrı değil, yükümlüler gruplandırılarak yapılmaktadır. Bu bakımdan diğerlerine göre daha genel ve objektiftir. Gerçek olarak saptanamayan gelir ya da kazançlar bazı belirti ya da karinelerden yararlanarak tahminen saptanmaktadır.

Vergi ile ilgili genel bilgiler için diğer yazımızı okuyabilirsiniz.